Sygnatariusze Deklaracji na rzecz rozwoju stref czystego transportu – Unia Metropolii Polskich oraz Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia, wspólnie z Polskim Stowarzyszeniem Paliw Alternatywnych i polskimi samorządami, kontynuują prace nad wprowadzaniem w Polsce stref czystego transportu.
Podobnie jak inne państwa członkowskie Unii Europejskiej, Polska stoi przed wyzwaniem dekarbonizacji sektora transportu, przede wszystkim w kontekście unijnego celu neutralności klimatycznej do 2050 roku. Istnieje szereg środków, których zastosowanie znacznie przyspiesza transformację sektora transportu w kierunku technologii bezemisyjnych – są to między innymi Strefy Niskiej Emisji (Low Emission Zones – LEZ). Stopniowo wypierając pojazdy spalinowe z miast, LEZ przyczynia się do rozwoju transportu bezemisyjnego budując także przychylność lokalnych społeczności. LEZ to narzędzie szeroko stosowane w całej Europie, gdzie funkcjonuje ich już ponad 300. Mimo to, obecnie strefy tego typu nie funkcjonują w żadnym mieście w Polsce. Na mocy ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych z 2018 roku pojawiła się teoretyczna możliwość wprowadzenia stref czystego transportu w Polsce. Prawo jednak nie było doskonałe. Dzięki postulatom zmian do Ustawy, wypracowanym w gronie sygnatariuszy Deklaracji na rzecz rozwoju stref czystego transportu, które zostały uwzględnione w nowelizacji Ustawy pod koniec 2021 r., obecne środowisko prawne jest znacznie bardziej korzystne dla procesu wdrażania stref czystego transportu w polskich miastach.
Niektóre miasta w Polsce zapowiedziały wdrożenie stref, w innych prowadzone są już konsultacje społeczne w tym zakresie. PSPA we współpracy z polskimi samorządami w ramach prac Komitetu Samorządowego PSPA utworzonego w październiku 2021 r. opracowuje, omawia i promuje najlepsze praktyki wdrażania stref. PSPA w obszarze tych aktywności m.in. zorganizowało wyjazd studyjny z przedstawicielami Miasta Stołecznego Warszawy, Urzędu Miasta Łodzi, Unii Metropolii Polskich, Urzędu Miasta Wrocław, Urzędu Miejskiego w Zabrzu, Urzędu Miejskiego w Gdańsku, Urzędu Metropolitalnego Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii oraz Urzędu Miasta Krakowa do miast w Europie, w których strefy z sukcesem funkcjonują. Uczestnicy odwiedzili Berlin (Niemcy), Antwerpię (Belgia), Rotterdam oraz Eindhoven (Holandia), zapoznając się z założeniami, które przyjęto przy konstruowaniu stref, lokalnymi uwarunkowaniami, procesem wdrożeniowym i ewaluacją projektów. Samorządowcy mieli także okazję poznać doświadczenia wynikające z implementacji Stref – ich wpływu na stan powietrza, odbiór mieszkańców oraz strukturę floty pojazdów.
By wzmocnić edukacyjny przekaz o potrzebie zmian w mobilności i jednocześnie podkreślić zalety zeroemisyjnego transportu, Samorządowcy przemierzyli drogę pojazdami elektrycznymi. Podróż do miast w Niemczech, Niderlandach oraz Belgii, był także potwierdzeniem, że e-mobilność to nie tylko proekologiczna moda, ale pełnoprawny i komfortowy środek lokomocji, także na długich trasach.
PSPA w ramach szerokiego projektu realizowanego we współpracy z fundacją Clean Air Fund w ciągu kilku najbliższych lat zaplanowało szereg działań mających na celu wsparcie Samorządów w wymianie doświadczeń, rozwijaniu wiedzy i umiejętności korzystając z zagranicznych ekspertów, kolejne wizyty studyjne (m.in. do Wielkiej Brytanii) oraz zbudowanie komplementarnego przewodnika wdrażania SCT.
Debata, która będzie miała miejsce podczas Kongresu Nowej Mobliności, z udziałem włodarzy polskich miast, ma przynieść kolejne postulaty oraz propozycje zmian legislacyjnych, które ułatwią i przyspieszą wprowadzanie stref czystego transportu w Polsce. Podczas debaty, prezydenci porozmawiają o tym, jak przekonać Polaków, że wprowadzanie stref czystego transportu przyniesie im korzyści i jak zachęcić samorządy do ich ustanawiania. Debata zaadresuje także wiele innych istotnych wyzwań, mających znaczenie dla transformacji sektora transportu w Polsce. Uczestnicy Panelu Prezydenckiego poruszą także tematy związane m.in. z obszarem komunikacji zbiorowej czy infrastruktury ładowania.
