Podczas Kongresu Nowej Mobilności 2024 Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia pokaże, jak buduje największy system transportu publicznego w Polsce i jeden z największych w Europie.
Tematem przewodnim żółtego stoiska GZM jest mobilność miejska. Na stoisku znajdzie się nowoczesny autobus elektryczny Solaris Urbino 12 IV generacji oraz Metrorowery, które od wiosny goszczą na ulicach GZM i których jest ich aż 7000 – to największy w Polsce i trzeci w Europie system miejskich wypożyczalni rowerów.
– Jesteśmy największą metropolią w tej części Europy, swego rodzaju miastem miast, które posiada największy system transportu publicznego w Polsce – podkreśla Kazimierz Karolczak, Przewodniczący Zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. – Metropolia to rozwiązanie, które sieciuje to, co nie powinno mieć granic a jednocześnie pozwala zachowywać swoją lokalną tożsamość. Idealną do tego przestrzenią jest transport i mobilność miejska, a więc obszar, w którym mamy się czym pochwalić, jeśli chodzi o wdrażanie innowacyjnych rozwiązań – dodaje Karolczak.
GZM to pierwsza i jak na razie jedyna powołana ustawowo metropolia w Polsce. Tworzy ją 41 miast i gmin położonych w centralnej części województwa śląskiego, zamieszkanych przez ponad 2,1 miliona mieszkańców.
Więksi od stolicy
GZM ma powierzchnię 2500 kilometrów kwadratowych. To obszar niemal 5-krotnie większy niż Warszawy, co powoduje, że system Transport GZM jest pod wieloma względami największy w Polsce.
– Rzeczywiście, w dużej mierze definiuje nas nasza skala, w tym oczywiście rozległość sieci komunikacyjnej – mówi Marcin Dworak, Pełnomocnik GZM ds. nowej mobilności. – W sieci Transport GZM mamy około 1800 pojazdów: w większości autobusów, ale również tramwajów i trolejbusów. Rocznie pokonują one ponad 100 milionów kilometrów i zatrzymują się na 7 tysiącach przystanków. To ogromna przestrzeń do wykorzystania, jeśli chodzi o rozwój floty zasilanej paliwami alternatywnymi – dodaje Dworak.
Około 15% autobusów z logo Transport GZM to albo pojazdy zeroemisyjne, albo zasilane gazem LNG lub CNG. W 2023 roku, w ramach projektu “Jedziemy na prąd”, GZM zakupiło 32 autobusy elektryczne wraz z infrastrukturą ładowarek mobilnych oraz 11 szybkich pantografowych stacji ładowania. Do 2026 roku planowany jest zakup prawie 100 kolejnych pojazdów, w tym 8 autobusów zasilanych wodorem.
Metrorower
Od niedawna elementem sieci jest również Metrorower, największa w Polsce i trzecia w Europie sieć miejskich wypożyczalni rowerów. W systemie znajduje się 7 tysięcy jednośladów i 924 stacje ich wypożyczania. Jako jedyny w kraju Metrorower jest również częścią taryfy Transport GZM. Każdy posiadacz biletu średnio- i długookresowego może korzystać z roweru 60 minut dziennie bez dodatkowych opłat.
Wnioski i oceny pierwszych miesięcy działania systemu są bardzo pozytywne. Statystyki pokazują, że rowery użytkowane są zgodnie z pierwotnym założeniem, a więc przede wszystkim do podróży o charakterze transportowym, a nie rekreacyjnym. Metrorower ma być w GZM sposobem na pokonanie „ostatniej mili”.
W stronę Metrokolei
Pierwszym krokiem powstałej w 2018 roku GZM było połączenie trzech organizatorów transportu publicznego oraz wprowadzenie wspólnej, atrakcyjnej taryfy biletowej. Dzięki stworzeniu sieci Metrolinii, w ciągu 5 lat funkcjonowania Metropolii, praca eksploatacyjna komunikacji miejskiej wzrosła o 27%. Z czasem integracja biletowa objęła również kolej regionalną. Dzisiaj każdy pasażer Transportu GZM kupujący bilet 30-dniowy może podróżować aż pięcioma środkami transportu: pociągiem regionalnym, autobusem, trolejbusem, tramwajem oraz na Metrorowerze.
Znaczenie kolei w GZM rośnie z roku na rok, a w najbliższych latach jeszcze znacznie wzrośnie. Docelowo to kolej ma być najważniejszym środkiem przemieszczania się po konurbacji. GZM już teraz finansuje dodatkowe połączenia na swoim terenie. Dzięki trwającym lub rozpoczynającym się inwestycjom w infrastrukturę kolejową na terenie GZM znacząco przybędzie linii oraz przystanków kolejowych. Część najważniejszych linii otrzyma dodatkowe tory dedykowane pociągom aglomeracyjnym.
Ku przyszłości
Dawniej samodzielne, odrębne tereny przemysłowo-górnicze, dziś jeden organizm. Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia to związek miast, który pod względem infrastruktury, gospodarki, oferty edukacyjnej i kulturalnej konkuruje z największymi miastami w Polsce i podobnymi ośrodkami w całej Europie.
Obszar GZM to również miejsce, w którym przemysł automotive jest jedną z kluczowych branż, napędzających lokalną gospodarkę. To także przestrzeń do kolejnych inwestycji w tym sektorze, chłonny rynek pracy oraz ważny ośrodek naukowo-badawczy. Wyzwań, przed którymi stoi GZM, również nie brakuje. Najważniejszym z nich jest depopulacja, rzutująca na wiele obszarów życia i mogąca stać się w przyszłości poważną barierą rozwojową. Stąd starania o wzmocnienie lokalnych potencjałów, tak by GZM pozostawała i była coraz bardziej atrakcyjnym miejscem do życia, nauki czy pracy, nie tylko dla obecnych, ale również przyszłych mieszkańców.
